Opinie / Dietha Koster
Al eeuwenlang geven mensen traditiegetrouw het jawoord aan hun geliefde. Maar moderne tijden vragen om moderne samenlevingsvormen: wordt het niet eens tijd om uit dat huwelijksbootje te stappen?
Kijk in de bibliotheek bij de sectie huwelijk en je zult stuiten op een goedgevulde plank. Stapels magazines en boeken met titels als Trouwen voor dummies en Hoe hoort het eigenlijk op mijn trouwdag? zijn bedoeld om je door de ‘mooiste dag van je leven’ heen te helpen. Want je bent nog niet klaar met een ‘ja, ik wil’: trouwen lijkt verworden tot topsport.
Rozengeur en maneschijn?
De ellende begint al met het aanzoek. Daar moeten toch minstens wat bossen rode rozen, een dozijn waxinelichtjes en een geknielde heer aan te pas komen, maar vaak is ook dit al niet meer ‘speciaal’ genoeg. Een aanzoek bovenop de Eiffeltoren, op de bodem van de oceaan of al sky-divend: dát is pas iets wat je aan je vrienden kunt vertellen. En hoe vertel je het eigenlijk aan je vrienden? Standaard kaart of eigen creatie? Dik papier, dun papier? Wie nodig je eigenlijk wel uit en wie niet?
Wordt het een uitgebreid feestmaal waar ook vage vrienden en kennissen mogen aanschuiven of een intiem diner met goede vrienden en familie (maar ja, als je oom Bernard uitnodigt, moet je eigenlijk ook tante Truus vragen)? En wie zet je vervolgens bij wie aan tafel (om te voorkomen dat tante Truus niet in de haren vliegt van ome Nel)? Alleen een hoofdgerecht, of ook een voorgerecht? En doen we trouwens ook nog koffie met taart na het officiële gebeuren, een receptie en ’s avonds nog een feest? Waar moeten we dat feest eigenlijk houden? Ken jij een goede cateraar? Welke gerechten en welke hapjes (“Nee schat, niet alleen maar borrelnoten, dat staat zo karig”)?
De bruid zoekt ondertussen stad en land af naar ‘de’ jurk (die het liefst een maat te klein gekocht wordt – “ik pas er straks echt wel in”) en bruidsmeisjes en –jonkers worden ook in, het liefst net iets minder mooie, jurken en pakken gehesen. Schoenen, sluier en sieraden erbij en telefonisch overleggend met de kapster over het bruidskapsel gaat de aanstaande bruid op naar de bloemenwinkel voor het bruidsboeket. Ho, eerst nog even langs de bakker voor de bruidstaart (“deden we nu chocolade of vanille?”).
Al eeuwenlang geven mensen traditiegetrouw het jawoord aan hun geliefde. Maar moderne tijden vragen om moderne samenlevingsvormen: wordt het niet eens tijd om uit dat huwelijksbootje te stappen?
Kijk in de bibliotheek bij de sectie huwelijk en je zult stuiten op een goedgevulde plank. Stapels magazines en boeken met titels als Trouwen voor dummies en Hoe hoort het eigenlijk op mijn trouwdag? zijn bedoeld om je door de ‘mooiste dag van je leven’ heen te helpen. Want je bent nog niet klaar met een ‘ja, ik wil’: trouwen lijkt verworden tot topsport.
Rozengeur en maneschijn?
De ellende begint al met het aanzoek. Daar moeten toch minstens wat bossen rode rozen, een dozijn waxinelichtjes en een geknielde heer aan te pas komen, maar vaak is ook dit al niet meer ‘speciaal’ genoeg. Een aanzoek bovenop de Eiffeltoren, op de bodem van de oceaan of al sky-divend: dát is pas iets wat je aan je vrienden kunt vertellen. En hoe vertel je het eigenlijk aan je vrienden? Standaard kaart of eigen creatie? Dik papier, dun papier? Wie nodig je eigenlijk wel uit en wie niet?
Wordt het een uitgebreid feestmaal waar ook vage vrienden en kennissen mogen aanschuiven of een intiem diner met goede vrienden en familie (maar ja, als je oom Bernard uitnodigt, moet je eigenlijk ook tante Truus vragen)? En wie zet je vervolgens bij wie aan tafel (om te voorkomen dat tante Truus niet in de haren vliegt van ome Nel)? Alleen een hoofdgerecht, of ook een voorgerecht? En doen we trouwens ook nog koffie met taart na het officiële gebeuren, een receptie en ’s avonds nog een feest? Waar moeten we dat feest eigenlijk houden? Ken jij een goede cateraar? Welke gerechten en welke hapjes (“Nee schat, niet alleen maar borrelnoten, dat staat zo karig”)?
De bruid zoekt ondertussen stad en land af naar ‘de’ jurk (die het liefst een maat te klein gekocht wordt – “ik pas er straks echt wel in”) en bruidsmeisjes en –jonkers worden ook in, het liefst net iets minder mooie, jurken en pakken gehesen. Schoenen, sluier en sieraden erbij en telefonisch overleggend met de kapster over het bruidskapsel gaat de aanstaande bruid op naar de bloemenwinkel voor het bruidsboeket. Ho, eerst nog even langs de bakker voor de bruidstaart (“deden we nu chocolade of vanille?”).
Gedurende dit proces gaat het werkende leven gewoon door en
krijgen vrienden de kans om onder het mom van het vrijgezellenfeestje de
bruidegom voor de laatste keer nog eens te kakken te zetten. De bruid probeert
in de tussentijd nog wat laatste kilo’s af te vallen zodat ze zichzelf straks
in die vervloekte jurk kan hijsen of heeft zich door alle opbouwende stress
inmiddels ontpopt tot een heuse bridezilla.
En daar staan ze dan, flink wat grijze haren rijker en duizenden euro’s lichter, op ‘de mooiste dag van hun leven’ om die drie korte woordjes in het bijzijn van de dienstdoende ambtenaar tegen elkaar uit te spreken. Er komt in mij slechts één woord op: waarom?
Romantische zaken
“Het is zo handig wat betreft de zaken”. Wanneer je trouwt word je officieel familie van elkaar, waardoor je onder andere verplicht bent om elkaar te onderhouden. Als het je echter alleen hier om te doen is, kun je net zo goed een geregistreerd partnerschap aangaan want ook dan worden dezelfde rechten en plichten vastgelegd. Verder kan de drang naar officiële vastlegging ook bevredigd worden door het opstellen van een samenlevingscontract. Hierin maak je afspraken over zaken die te maken hebben met samenwonen: over de kosten van elkaars levensonderhoud, de verdeling van de kosten van de huishouding, het gebruik van bankrekeningen, afspraken over alles wat met de woning te maken heeft en de verdeling van de bezittingen, mocht het onverhoeds misgaan.
En daar staan ze dan, flink wat grijze haren rijker en duizenden euro’s lichter, op ‘de mooiste dag van hun leven’ om die drie korte woordjes in het bijzijn van de dienstdoende ambtenaar tegen elkaar uit te spreken. Er komt in mij slechts één woord op: waarom?
Romantische zaken
“Het is zo handig wat betreft de zaken”. Wanneer je trouwt word je officieel familie van elkaar, waardoor je onder andere verplicht bent om elkaar te onderhouden. Als het je echter alleen hier om te doen is, kun je net zo goed een geregistreerd partnerschap aangaan want ook dan worden dezelfde rechten en plichten vastgelegd. Verder kan de drang naar officiële vastlegging ook bevredigd worden door het opstellen van een samenlevingscontract. Hierin maak je afspraken over zaken die te maken hebben met samenwonen: over de kosten van elkaars levensonderhoud, de verdeling van de kosten van de huishouding, het gebruik van bankrekeningen, afspraken over alles wat met de woning te maken heeft en de verdeling van de bezittingen, mocht het onverhoeds misgaan.
Trouwen omwille van de zaken is tegenwoordig dus niet meer nodig. Waarom trouwen mensen dan? Het lijkt erop dat het romantische idee van ‘voor elkaar kiezen’, het ‘bevestigen van je liefde’ en het ‘trouw beloven’ een grote rol speelt. Het huwelijk is van oorsprong echter helemaal geen romantisch concept. Het is ontstaan in de Middeleeuwen, om twee mensen seksueel aan elkaar te binden (waarmee het verspreiden van geslachtsziektes werd voorkomen – hoe romantisch!).
Later in de geschiedenis duikt de zakelijke (en dus niet
romantische) kant van het huwelijk op. Het huwelijk werd een middel gericht op
het verkrijgen van eigendom, rijkdom en macht. Volgens Stephanie Coontz, die
een prachtig boek over de geschiedenis van het huwelijk schreef, is de
belangrijkste reden om te trouwen het vastleggen van samenwerkingsverbanden
tussen families en gemeenschappen geweest. Gearrangeerde huwelijken waren aan
de orde van de dag en het was slechts mooi meegenomen als je ook nog een beetje
met je partner op kon schieten. De keuze om als happy single door het leven te gaan,
was overigens een onmogelijke keuze: men moest wel trouwen, om de eenvoudige
reden dat het onmogelijk was om in je eentje (financieel) te overleven.
De romantische omslag in de ideologie van het huwelijk kwam vermoedelijk in de achttiende eeuw, waarin de radicaal vernieuwende ideeën van de Verlichting het idee deden ontstaan dat liefde de belangrijkste basis voor een huwelijk moest zijn. De snelle opkomst van de markteconomie bood de middelen om dit te realiseren.
Tegenwoordig lijkt het echter alleen nog maar om deze middelen te draaien. Het prijskaartje dat aan een hedendaagse bruiloft hangt is allesbehalve romantisch (denk eens aan de Britse William & Kate die onlangs in het huwelijk traden. Kosten: 30 miljoen euro). Alle dikdoenerige zaken en poespas die er tegenwoordig bij ‘horen’, lijken het zicht te ontnemen op waar het werkelijk om gaat: de liefde tussen twee personen.
Traditiegetrouw
Geloof kan ook nog een reden zijn om elkaar het jawoord te geven. Christenen trouwen in de kerk omdat het voor hen een extra betekenis geeft aan de huwelijksvoltrekking. Naast de belofte aan je partner, beloof je ook God dat je bij elkaar zult blijven. Maar het huwelijk is dus van oorsprong geen christelijke aangelegenheid, alhoewel de toentertijd alomtegenwoordige Kerk de verbintenismogelijkheid vast met graagte institutionaliseerde om seksuele uitspattingen aan banden te leggen. Ook nu is dit nog zichtbaar, aangezien het ‘geen seks voor het huwelijk’-principe nog vaak een rol speelt in de overweging van jonge christenen om (vroeg) in het huwelijksbootje te stappen.
De romantische omslag in de ideologie van het huwelijk kwam vermoedelijk in de achttiende eeuw, waarin de radicaal vernieuwende ideeën van de Verlichting het idee deden ontstaan dat liefde de belangrijkste basis voor een huwelijk moest zijn. De snelle opkomst van de markteconomie bood de middelen om dit te realiseren.
Tegenwoordig lijkt het echter alleen nog maar om deze middelen te draaien. Het prijskaartje dat aan een hedendaagse bruiloft hangt is allesbehalve romantisch (denk eens aan de Britse William & Kate die onlangs in het huwelijk traden. Kosten: 30 miljoen euro). Alle dikdoenerige zaken en poespas die er tegenwoordig bij ‘horen’, lijken het zicht te ontnemen op waar het werkelijk om gaat: de liefde tussen twee personen.
Traditiegetrouw
Geloof kan ook nog een reden zijn om elkaar het jawoord te geven. Christenen trouwen in de kerk omdat het voor hen een extra betekenis geeft aan de huwelijksvoltrekking. Naast de belofte aan je partner, beloof je ook God dat je bij elkaar zult blijven. Maar het huwelijk is dus van oorsprong geen christelijke aangelegenheid, alhoewel de toentertijd alomtegenwoordige Kerk de verbintenismogelijkheid vast met graagte institutionaliseerde om seksuele uitspattingen aan banden te leggen. Ook nu is dit nog zichtbaar, aangezien het ‘geen seks voor het huwelijk’-principe nog vaak een rol speelt in de overweging van jonge christenen om (vroeg) in het huwelijksbootje te stappen.
De huwelijkstraditie, waaronder de christelijke traditie van
trouwen, lijkt diepgeworteld in Nederland. Evenals het traditionele beeld van
‘hoe een bruiloft er uit hoort te zien’ (de trouwmotivatie van menige vrouw: “ik
wil gewoon die witte jurk aan”). Maar tradities zijn niet altijd per definitie
goed. Moderne tijden vragen om moderne samenlevingsvormen. Misschien wordt het
tijd dat we eens “Nee, ik wil niet!” zeggen tegen de traditie (of tegen je lief
- liever niet voor het altaar, dat lijkt mij niet bevorderlijk voor je
relatie).
Stap eens uit dat bootje en durf buiten de gebaande paden te treden! Waarom al die heisa rondom zo’n hele bruiloft? Het enige wat telt is de liefde tussen jou en je partner. Wanneer je van elkaar weet dat het goed zit, waarom is officiële, religieuze of sociale bevestiging dan nodig? Wanneer je de liefde graag wilt vieren, geef dan gewoon eens een leuk feest wanneer je zoveel jaar samen bent, met vrienden en familie erbij (kun je toch nog een leuke jurk aantrekken en aanspraak maken op een stapel cadeaus).
Zeg nooit, nooit
Steeds meer stellen kiezen tegenwoordig voor een moderne samenlevingsvorm. Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat in er in 2009 zo’n 3,5 duizend minder huwelijken werden gesloten dan in 2008. Toch constateerde het CBS dat driekwart van de jongeren nog steeds een huwelijk voor ogen heeft. De traditie zit dus misschien dieper geworteld dan wij denken.
Of misschien is het toch het romantische idee dat zich tussen onze oren en bovenal in ons hart heeft genesteld. Wie verlangt er nou niet naar het vinden van de ware liefde? En wie wil het niet van de daken schreeuwen en het bevestigen, wanneer je die uiteindelijk gevonden hebt? Eenieder moet hier zelf invulling aangeven, maar het kan geen kwaad om kritisch te kijken naar ingesleten gewoontes en je blikveld te verruimen. Zo komt iedereen uit op de vorm die het beste bij hem past. En ach, wie weet ga ik toch ook ooit nog door de knieën, als er dan eindelijk een leuke adonis voor mij staat. Hij hoeft alleen niet te rekenen op een bosje rode rozen.
Stap eens uit dat bootje en durf buiten de gebaande paden te treden! Waarom al die heisa rondom zo’n hele bruiloft? Het enige wat telt is de liefde tussen jou en je partner. Wanneer je van elkaar weet dat het goed zit, waarom is officiële, religieuze of sociale bevestiging dan nodig? Wanneer je de liefde graag wilt vieren, geef dan gewoon eens een leuk feest wanneer je zoveel jaar samen bent, met vrienden en familie erbij (kun je toch nog een leuke jurk aantrekken en aanspraak maken op een stapel cadeaus).
Zeg nooit, nooit
Steeds meer stellen kiezen tegenwoordig voor een moderne samenlevingsvorm. Uit cijfers van het Centraal Bureau voor de Statistiek (CBS) blijkt dat in er in 2009 zo’n 3,5 duizend minder huwelijken werden gesloten dan in 2008. Toch constateerde het CBS dat driekwart van de jongeren nog steeds een huwelijk voor ogen heeft. De traditie zit dus misschien dieper geworteld dan wij denken.
Of misschien is het toch het romantische idee dat zich tussen onze oren en bovenal in ons hart heeft genesteld. Wie verlangt er nou niet naar het vinden van de ware liefde? En wie wil het niet van de daken schreeuwen en het bevestigen, wanneer je die uiteindelijk gevonden hebt? Eenieder moet hier zelf invulling aangeven, maar het kan geen kwaad om kritisch te kijken naar ingesleten gewoontes en je blikveld te verruimen. Zo komt iedereen uit op de vorm die het beste bij hem past. En ach, wie weet ga ik toch ook ooit nog door de knieën, als er dan eindelijk een leuke adonis voor mij staat. Hij hoeft alleen niet te rekenen op een bosje rode rozen.